Część II cyklu informacji na temat przemocy – „Definicja i rodzaje przemocy”

W kolejnym cyklu naszych artykułów na temat przemocy postaramy się przybliżyć tematykę wsparcia dla ofiar przemocy. Jednak aby zrozumieć schemat pomocy ofiarom należy zapoznać się głębiej z problemem przemocy. W związku z tym  przedstawiamy definicję przemocy oraz poruszamy temat najczęściej stosowanej przemocy tj. przemocy wobec kobiet.

Definicja Przemocy:

Przemoc - to zamierzone i wykorzystujące przewagę siły działanie przeciwko drugiej osobie, naruszające prawa i dobra osobiste, powodujące cierpienie i szkody.

Przemoc charakteryzuje się tym, że :

JEST INTENCJONALNA - jest zamierzonym działaniem człowieka i ma na celu kontrolowanie i podporządkowanie ofiary.

SIŁY SĄ NIERÓWNOMIERNE - w relacji jedna ze stron ma przewagę nad drugą.

NARUSZA PRAWA OSOBISTE - sprawca wykorzystuje przewagę sił, narusza podstawowe prawa ofiary (np. prawo do nietykalności cielesnej, godności, szacunku itd.)

POWODUJE CIERPIENIE I BÓL - sprawca naraża zdrowie i życie ofiary na poważne szkody. Doświadczenie bólu i cierpienia sprawia, że ma mniejsze zdolności do samoobrony.

Rodzaje przemocy

Przemoc to nie tylko bicie, siniaki i rany na ciele, ale to wszystkie sytuacje, kiedy silniejszy, bardziej pewny siebie człowiek krzywdzi słabszego od siebie. Przemoc może być fizyczna, psychiczna, seksualna, ekonomiczna i polegająca na zaniedbaniu.

PRZEMOC PSYCHICZNA/EMOCJONALNA (naruszenie godności osobistej) – powtarzające się poniżanie i ośmieszanie, wciąganie w konflikty, manipulowanie dla własnych celów, brak odpowiedniego wsparcia, uwagi, wymagania i oczekiwania, którym nie można sprostać, np. wyśmiewanie poglądów, religii, pochodzenia, narzucanie własnych poglądów, karanie przez odmowę uczuć, zainteresowania, szacunku, stała krytyka, wmawianie choroby psychicznej, kontrolowanie i ograniczanie kontaktów z innymi osobami, domaganie się posłuszeństwa, ograniczanie snu i pożywienia, wyzywanie, poniżanie, upokarzanie, zawstydzanie, stosowanie gróźb itp.

PRZEMOC EKONOMICZNA (naruszanie własności) – odbieranie zarobionych pieniędzy, rzeczy osobistych, niszczenie mienia, uniemożliwianie podjęcia pracy zarobkowej, niezaspakajanie podstawowych, materialnych potrzeb rodziny itp.

Przemoc domowa wobec kobiet

Jak można przeczytać w Krajowym Programie Działań na Rzecz Kobiet przyjętym przez Rząd RP w 2003 roku, „przemoc wobec kobiet jest przejawem historycznej nierówności sił w stosunkach pomiędzy kobietami a mężczyznami, która doprowadziła do zdominowania i dyskryminacji kobiet przez mężczyzn oraz stanowi barierę dla pełnego awansu kobiet”.

Czy to już przemoc?

Przemoc wobec kobiet może przybierać różne formy, takie jak bicie, maltretowanie, wykorzystywanie seksualne, okaleczanie i inne. O ile przemoc fizyczna ma spore szanse na rozpoznanie, o tyle agresja psychiczna pozostaje często bez definicji. Bo jak odróżnić kłótnię pełną emocji i gorzkich słów od karalnej przemocy psychicznej? Przemoc werbalna ma zawsze miejsce wtedy, kiedy w sposób zamierzony staramy się wyrządzić partnerowi krzywdę. Podstawą każdego aktu przemocy jest nieposzanowanie godności drugiej osoby i chęć przejęcia kontroli nad jej życiem. Do przemocy psychicznej zalicza się poniżanie, wyzywanie, zawstydzanie, przesłuchiwanie, szantażowanie, itd.

Okrutny z natury?

Czy mężczyzna staje się brutalny przez sam fakt bycia mężczyzną? Takie twierdzenie byłoby z pewnością krzywdzące. Przemoc wobec kobiet nie jest „wkodowana” w naturę płci męskiej, a stanowi jedynie konsekwencję odwiecznej nierówności pomiędzy kobietami i mężczyznami. Zapisany w świadomości społecznej obraz podległej żony i matki utwierdza przyzwolenie na przemoc wobec kobiet. I choć biologia (np. budowa ciała, poziom hormonów) może mieć w tej kwestii znaczenie, to główną przyczyną zjawiska przemocy jest nasza socjalizacja. Podczas gdy chłopcy od najmłodszych lat mają dużą swobodę w wyrażaniu własnego zdania (także pięściami), dziewczynkom stara się wpoić pokorę i posłuszeństwo. Na przemoc wobec kobiet wpływa także często trudne dzieciństwo partnera, czy też jego uzależnienie od alkoholu.

Dlaczego kobiety nie odchodzą?

W naturalnej sytuacji, kiedy doznajemy krzywdy ze strony innej osoby, staramy się jej unikać lub podejmujemy próby obrony. Dlaczego ten prosty mechanizm nie działa wtedy, kiedy rani nas zaufana osoba? Kobieta, która ma niską samoocenę lepiej odnajduje się w związku, który utwierdza jej poczucie niższości. Taka kobieta nie zaakceptuje mężczyźny, który powie jej, że jest dobrą, godną uczucia osobą, bo nie godzi się to z wykreowanym przez nią obrazem własnego ja.

Przemoc wobec kobiet umacniają także inne czynniki, jak np. zależność ekonomiczna czy izolacja od środowiska przyjaciół i rodziny, do których często dąży sprawca przemocy. Kobiety decydują się na pozostanie w toksycznym związku także ze względu na troskę o przyszłość swoich dzieci lub wyznanie religijne. Do takiego paradoksu dochodzi wtedy, gdy kobieta jest przekonana, że jedynie ona sama jest odpowiedzialna za budowanie szczęścia w rodzinie.

Nie jesteś niczemu winna!

Jeśli kiedykolwiek padłaś ofiarą przemocy w rodzinie, pamiętaj: Nie jesteś za to odpowiedzialna!
Partner stosujący przemoc zawsze znajdzie powód, żeby zadać Ci cierpienie, bez względu na to, jak bardzo starasz się go uszczęśliwić.
Przemoc wobec kobiet wciąż bywa tolerowana w Polsce („bije, znaczy kocha” lub „sama go sprowokowała”) i kobiety często potrzebują dodatkowych sił, aby udowodnić swoją krzywdę przed policją i wymiarem sprawiedliwości. Mężczyznę napadniętego na ulicy nie pyta się, co robił sam w środku nocy, ani w co był ubrany. Nie daj sobie wmówić, że czymkolwiek zasłużyłaś na bicie przez partnera - przemoc wobec kobiet to przestępstwo ścigane z urzędu!

Dlatego ważną sprawą jest świadomość kobiety na temat sposobów uwolnienia się od tej przemocy, co nie jest łatwe. Więcej na ten temat w kolejnym cyklu, zapraszamy.