STOP PRZEMOCY – V
W dzisiejszym artykule chcielibyśmy przybliżyć temat przemocy stosowanej w szkole, który niestety często jest tematem wyciszanym. Przemoc w szkole można podzielić na kilka kategorii:
- przemoc dzieci wobec dzieci
- przemoc dzieci wobec nauczycieli
- przemoc rodziców wobec nauczycieli
- przemoc nauczycieli wobec dzieci
Przykłady przemocy fizycznej
- szturchanie,
- popychanie,bicie,
- kopanie,
- opluwanie,
- szarpanie,
- niszczenie rzeczy,
- zamykanie w pomieszczeniu,
- okradanie,
- zabieranie pieniędzy,
- drapanie, szczypanie
Przykłady przemocy psychicznej
- ubliżanie, przezywanie,
- obmawianie, poniżanie,
- zastraszanie, grożenie,
- szantażowanie,
- wyśmiewanie, upokarzanie przy innych,
- nękanie, chodzenie i sprawdzanie co ofiara robi, sprawdzanie prywatnych rzeczy (pamiętnik, telefon komórkowy, listy),
- wypieranie się, przerzucanie winy i odpowiedzialności na ofiarę,
- robienie i upublicznianie zdjęć, nakręcanie filmików kompromitujących ofiarę.
Przykłady przemocy niewerbalnej
- mimika i gesty symbolizujące wrogie nastawienie,
- chrząkanie, śmianie się gdy ofiara coś mówi, robi, tym samym prowokowanie innych do współudziału w wyśmiewaniu,
Przyczyny przemocy
Przemoc w szkole związana jest z wieloma czynnikami. Zazwyczaj osobą doświadczającą przemocy jest taki nastolatek, który z jakiegoś powodu jest inny niż pozostali, czyli mają tu udział takie aspekty, jak:
- choroba,
- czynniki związane z wyglądem, usposobieniem dziecka (kolor włosów, nieśmiałość),
- status społeczny, materialny, wykształcenie i praca rodziców,zainteresowania (gra na instrumentach, sport) nieaprobowane przez grupę rówieśniczą,
- brak chęci podporządkowania się grupie wraz z brakiem siły do odparcia ataków.
Osoby stosujące przemoc w szkole często same doświadczają przemocy w środowisku rodzinnym. Nie zawsze musi być to przemoc fizyczna, może to być tak zwana “zimna przemoc“, która jest związana z silnym wycofywaniem miłości, odrzuceniem, gdy dziecko nie spełnia oczekiwań rodziców.
Sprawcami przemocy bywają dzieci z tak zwanych “dobrych domów”, w których jest wysoki status materialny, pozycja społeczna, ale także bardzo wysokie wymagania oraz konsekwencje popełnianych przez dziecko błędów. W szkole odreagowują sytuację, a przemoc jest środkiem, dzięki któremu mają poczucie, że kontrolują sytuację, mają wpływ na swoje życie.
Skutki
- zamknięcie się w sobie,
- uciekanie w świat wewnętrznych przeżyć i fantazji,wagarowanie,
- objawy nerwicowe,
- depresja,
- bezsenność,
- problemy wychowawcze,
- przestępczość,
- unikanie szkoły, fobia szkolna,
- zaburzenia odżywiania (anoreksja, bulimia),
- samookaleczanie,
- stosowanie dopalaczy, narkotyków, alkoholu, palenie papierosów,
- stres posttraumatyczny (PTSD),
- próby samobójcze, samobójstwa
Gdzie szukać pomocy?
Każda forma przemocy jest niedopuszczalna. Są sytuacje, w których wydaje się, że pojedynczy incydent więcej razy nie będzie miał miejsca. Tak bywa do czasu, gdy sprawca przemocy poczuje się bezkarny, gdy ma ciche przyzwolenie i podziw pozostałych osób, gdy grozi, zastrasza, manipuluje innymi.
W wielu przypadkach z drobniejszymi aktami przemocy dzieci potrafią sobie poradzić same, jednak te pojedyncze przejawy agresji często przybierają na sile i wtedy koniecznie trzeba zareagować.
Przemocy nie można w żadnym wypadku ukrywać, trzeba o niej komuś powiedzieć. Dziecko przede wszystkim musi czuć wsparcie w rodzinie, mieć zaufanie do rodziców i mówić o tym, co dzieje się w szkole. Może także zwrócić się z tym do nauczyciela, do którego ma największe zaufanie, pedagoga szkolnego, psychologa, przyjaciela.
Dziecko sobie samo nie poradzi ze znęcaniem, dlatego powinno mieć maksymalne wsparcie w dorosłych. W niektórych sytuacjach wystarczy ingerencja nauczyciela, dyrektora, czasami trzeba sprawę zgłosić dalej (kuratorium, fundacja zajmująca się problemem przemocy, policja) lub przenieść dziecko do innej szkoły. Każda forma pomocy dziecku jest dobra i ważna. Istotne jest, aby przemoc została zatrzymana, a dziecko poczuło silne wsparcie i ochronę oraz doświadczyło tego, że z każdej sytuacji jest wyjście, gdy tylko można liczyć na czyjąś pomoc.
Sposoby na przemoc:
- Spróbuj ignorować to, co mówią sprawcy, udawaj, że cię to wcale nie obchodzi. Nie pokazuj, że jesteś smutny lub zły. Twoje zdenerwowanie sprawia im satysfakcję i zachęca do dalszego atakowania,
- Staraj się wyglądać na pewnego siebie – chodź wyprostowany (plecy proste, podniesiona głowa). Możesz ćwiczyć taką postawę w domu, przed lustrem. Pamiętaj, że sprawcy poszukują uczniów wyglądających na takich, którzy się przestraszą i nie obronią,
- Ćwicz swój głos – odpowiadaj pewnym i mocnym głosem, postaraj się patrzeć sprawcom w oczy. Często osoby w twojej sytuacji mówią cicho i nieśmiało, a to może zachęcać sprawców do dalszego zaczepiania,
- Jeśli ci dokuczają – najlepiej odejdź. Nie przejmuj się, co o tobie pomyślą. Pamiętaj, im dłużej będziesz stał i słuchał tym większą zabawę będą mieli sprawcy,
- Miej przygotowaną odpowiedź np.: “Dziewczyny, nie macie nic innego do roboty?”, “To nie jest w porządku wyśmiewać się z kogoś”, “Możesz sobie mówić co chcesz, mnie to nie obchodzi”.
- Powiedz krótko i stanowczo, że się nie zgadzasz na takie traktowanie np.: “Nie mów tak do mnie”, “Nie zgadzam się”, “Nie nazywam się tak”.
- Spróbuj być dowcipny. Poczucie humoru jest często najlepszą “bronią” na agresję. Jeśli potrafisz śmiać się w takiej sytuacji, sprawcy widzą, że się niczym nie przejmujesz. Prawdopodobnie zostawią cię wtedy w spokoju. Poćwicz takie odpowiedzi w domu,
- Spróbuj zaskoczyć sprawców. Zrób coś, co zbije ich z tropu, zdziwi np. udawaj, że nie dosłyszysz (“Co mówicie? Głośniej. Ale, że co ja robię? Nic nie słyszę. itd.); upozoruj, że mdlejesz (“Chłopaki, kręci mi się w głowie od tego przezywania, chyba zemdleję”); może zmień temat (“Widzieliście nową wersję Warhammera?”) itp.
- Powiedz o tym swojemu przyjacielowi lub dobremu koledze/koleżance. Będziesz czuł się o wiele lepiej, gdy podzielisz się swoim zmartwieniem. Poproś o pomoc i radę. Czasem wystarczy wspólne spędzanie czasu na przerwach. Sprawcy częściej atakują pojedynczych uczniów,
- Poradź się rodziców lub kogoś bliskiego. Opowiedz im o swoim kłopocie. Dorośli mają różne, sprytne pomysły, jak rozwiązać taki problem. Warto skorzystać z ich wiedzy.